آنجا كه بزم و رزم با هم می آمیزند
به گزارش مجله سرگرمی رقص های سنتی شرایط اجرا و فهم خویش را دارند و در بستر فرهنگی خود معنادار می شوند. نكته مهم این است كه رقص های سنتی، آیینی هستند؛ با این تفاوت كه گاه در زمینه مذهبی و گاه در زمینه عرفی اجرا می شوند.
به گزارش مجله سرگرمی به نقل از ایسنا، رقص های سنتی با بافت فرهنگی و مذهبی جامعه خود ارتباط عمیقی دارند و با عناصر زمینه ای و مادی همراه هستند. رقص در این فرهنگ ها در ارتباط با مفاهیم مذهبی تعریف می شود و كاربرد پیدا می كند. درباره رابطه رقص و فرهنگ این پرسش مطرح می شود كه چرا در فرهنگ خیلی از اقوام به موازات داشتن مذهب؛ موسیقی و رقص بومی هم شكل گرفته است؟
رقص و رقصیدن در فرهنگ ایرانی نه یك شاخه ی هنری مشخص كه بخشی از آداب رسوم ایرانی بوده است. این آداب و رسوم تحت هر عنوان و اسمی «پایكوبی، بازی، ذكر، سماع یا رقص» كه انجام می شدند. به هر حال نوعی از حركات ریتمیك و نمایشی بوده اند.
آن چیزی كه در این میان پیشرفت رقص را بعنوان یك آیین به شكل یك شاخه هنری در ذهنیت ایرانی متوقف كرده است، شرایط فرهنگی، اجتماعی و بعدها سدهای ناشی از فرهنگ سیاسی غالب در كشور ما بوده است.
با این وجود، رقص سنتی، قبل از هر چیزی، یك رویداد آیینی است و بعنوان یك امر فرهنگی، در زمینه همان فرهنگ مفهوم می یابد. رقص های سنتی شرایط اجرا و فهم خویش را دارند و در بستر فرهنگی خود معنادار می شوند. نكته مهم این است كه رقص های سنتی، آیینی هستند؛ با این تفاوت كه گاه در زمینه مذهبی و گاه در زمینه عرفی اجرا می شوند. در هر دوی این عرصه ها، خصوصیت های فرهنگ و نظام معنایی و ارزشی بنیادین، به واسطه رقص در كالبد انسان تجلی پیدا می كند.
شاید خیلی از ایرانی ها ندانند كه اساسا عبارت «رقص» واژه ای است كه بعد از اسلام به این قسمت از فرهنگِ ایرانی اطلاق شده است و قبل از آن ایرانی ها این نوع حركات موزون را بسته به ماهیت نمایشی شان، بازی، وازی، وازیك یا واژیك می نامیدند. «واز» در زبان پهلوی به معنای «پرواز» و جنب و جوش و جهش است. بدین سان واژه ی «وازیك» در آن زمان معنای حركت های بدنی را می داد كه در آن بدن به حركت در می آمد و دستها به حالت پرواز گونه در هوا می چرخیدند.
هر یك از نواحی مختلف ایران بسته به بافت فرهنگی خود داری رقص منحصربه خود است. با عنایت به سوژه این گزارش باید خاطرنشان كرد كه رقص در كردستان، «هریره» نامیده می شود؛ نامی كه در شمال خراسان با تحریف، به نوع خاصی از رقص گفته می شود. كردستان هم از مناطق كم نظیر تنوع رقص در ایران به حساب می آید. رقص های گروهی مردانه، زنانه و انفرادی از گونه های مختلف رقص در این منطقه هستند. در كرمانشاه هم رقص های سه چار، گردیان(گریان)، چپی، فتاپاشایی و خان امیری، تنها چند نمونه از مجموعه رقص این منطقه به شمار می آید. در لرستان هم تنوع رقص قابل توجه است؛ علاوه بر شمشیربازی و تركه بازی، نوعی چپی، همانند چپی كرمانشاهی هم متداول می باشد.
البته «هَه لِپه ركی» عنوان متداول رقص كردس است. در زبان كُردی «هه لپه ركی» از مصدر واژه (هه لپه رین ) واز پاره (هه ل) + (په رین) تشكیل شده، (بالا آمدن، بلند شدن، جَست و خیز) + ( پریدن، پرش به جلو ) و در كل به معنای از زمین بریدن، از خود بی خود شدن است. پس كاركرد اصلی هه لپه ركی در نزد اقوام كُرد فراتر از یك رقص معمولی و عادی است.
«هه لپه ركی» برای مردمان كرد به بخشی ثابت از زندگیشان تبدیل گشته است بگونه ای كه سینه به سینه و نسل به نسل انتقال یافت تا كنون كه به چهار دسته: «بزم»، «رزم»، «مذهب» «عزا» تقسیم بندی می شود. هر كدام از این چهاردسته هم تعاریف و هه لپه ركی های خاص خویش را دارند كه دسته یا شاخه بزم و رزم شاخه های پرباری در رقص های كردی هستند.
برای مثال دسته رقص های بزم در مراسمی مانند: جشن تولد، مراسم ازدواج، برداشت محصول، پیروزی در جنگ ها و در تمام مراسمی كه در آن شادی ركن اصلی بوده است اجرا خواهد شد.
آیت الله عبدالكریم بی آزار شیرازی از شخصیت های برجسته علمی و پژوهشی حوزه و دانشگاه و از چهره های شاخص كشور در حوزه تقریب است. همینطور عضویت در شورایعالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، ریاست دانشگاه مذاهب اسلامی و عضویت شورای برنامه ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت هم از دیگر مسئولیت هایی بوده است كه برعهده داشته.
این پژوهشگر سال ۱۳۹۳ به همراه كاروانی متشكل از اهالی فرهنگ، هنر و ورزش در چارچوب «كاروان سرزمین برادری» سفری به استان كردستان داشته است. در بخشی از این سفر وی در «خانه كُرد» (موزه مردم شناسی كردستان) به نظاره اجرای گروهی از هنرمندان این استان پرداخت و در سخنانی كه تصویر آن موجود است، با توجه اینكه رقص كردی خاستگاه فرهنگی دارد جوانان هنرمند را به حفظ و توسعه و انتقال فرهنگ بومی این استان سفارش كرد.
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی نماید.
فایل آنرا از اینجا دانلود كنید: video/mp4
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب