بازخوانی مهر؛
نوای ماندگار تنهاترین سردار
مجله سرگرمی: موسیقی سریال تلویزیونی تنهاترین سردار به كارگردانی مهدی فخیم زاده و آهنگسازی مجید انتظامی حدودا ماندگارترین اثر موسیقایی در رابطه با ایام سوگواری حضرت امام حسن مجتبی(ع) است.
دریافت 3 MB
خبرگزاری مهر-گروه هنر-علیرضا سعیدی: ایام محرم و صفر همیشه فرصت مناسبی برای هنرمندان دغدغه مند در حوزه خلق آثار متناسب با مناسبت های این ایام بوده است. فرصتی اندیشمندانه و مغتنم که در کنار سایر اعمال و مناسک در رابطه با این ایام می تواند مکملی شایسته برای عرض ارادت مردمانی باشد که با فرا رسیدن این روزهای گرانقدر، دل به محبت دوده (ع) می سپارند و با آفرینش آثار هنری موثر. به دور از تحریف، فضای شورانگیزی را خلق می کنند که می تواند در جایگاه خود به مثابه یک دعوت نامه برای انسان های حاجتمندی تلقی شود که آنرا دروازه ای برای گشایش آلام خود ارزیابی می کنند.
در این راه موسیقی می تواند به مثابه یک ابزار آفرینش در کنار سایر هنرها مورد توجه قرار گیرد. شمایلی هنری از یک عرض ارادت که طی سال های گذشته خصوصاً دو دهه اخیر در چارچوب های متفاوتی نمایان شده و سبب پدید آمدن آثاری شده که هر کدام در وقت و زمانی مجزا می تواند مورد توجه قرار گیرد.
یکی از آثار موسیقایی در رابطه با سوگواری روزهای پایانی ماه صفر خصوصاً شهادت حضرت امام حسن مجتبی (ع)، موسیقی سریال ماندگار «تنهاترین سردار» به کارگردانی مهدی فخیم زاده و آهنگسازی مجید انتظامی است. مجموعه ای که هرچند نتوانست در تراز سریالی همچون «امام علی (ع)» ظاهر شود اما بطور قطع به علت موضوع مهم و کمتر پرداخته شده ای که تا آن زمان در رسانه ملی محدود به تله فیلم ها و آیتم های نمایشی بی کیفیت بود، توانست میان بینندگان تبدیل به یکی از سریال های خاطره ساز تلویزیون شود.
اما در این میان یک نکته مهم بیش از هر چیزی به گوش مخاطبان خوش آمد و آن موسیقی دل انگیز و پراقتدار مجید انتظامی روی این سریال با صدای محمد اصفهانی و صد البته حضور نوازندگانی چیره دست بود. نوایی روح نواز و آسمانی که گویی انجام و طراحی آن فقط از مجید انتظامی و تعدادی اندک از آهنگسازان سینمای ایران برمی آمد و سبب رنگ آمیزی و جذابیت های شنیداری مضاعفی می شود که می تواند فضای ساختاری این گونه آثار تصویری در رابطه با دوده (ع) را تماشایی تر کند. آنچنان که با گذشت تقریباً ۲۲ سال از ساخت سریال، این موسیقی شنیدنی مجید انتظامی است که جلوتر از بسته تصویری آن در جان و ذهن مخاطب باقی مانده است.
سریال تلویزیونی «تنهاترین سردار» به کارگردانی مهدی فخیم زاده که سال ۱۳۷۵ از شبکه یک سیما روی آنتن رفت، روایت شش ماه آخر زندگی امام حسن مجتبی (ع) است که در آن ماجرای صلح حضرت با معاویه و شرایط شیعیان و حکومت اسلامی آن دوران تا لحظه شهادت غریبانه شان را به تصویر می کشد.
اکبر زنجانپور، داود رشیدی، ابوالفضل پورعرب، حسین گیل، اسماعیل محرابی، مهدی فخیم زاده، افسانه بایگان، فریده صابری، فتحعلی اویسی، عباس امیری، عنایت الله شفیعی، هادی مرزبان، سیروس ابراهیم زاده، ناصر آقایی، صدرالدین حجازی، غلامرضا طباطبایی، کاظم هژیرآزاد، بهمن روزبهانی، نادر رجب پور، حسین خانی بیک، حبیب دهقان نسب، فرشاد ارژنگی، پرویز شاهین خو، محمد تقی شریفی، شهرام زرگر، رضا سعیدی، امید تبریزیان، رامسین کبریتی، فرداد صفاخو بازیگران این سریال تلویزیونی به تهیه کنندگی غلامرضا موسوی را تشکیل می دادند.
روایت خواندنی آقای کارگردانی از ساخت سریال با مطالعه کتابی از رهبر انقلاب
مهدی فخیم زاده کارگردان سریال تلویزیونی «تنهاترین سردار» در کتاب خاطرات خود به نام «سینما و من» روایت جالبی از نحوه ساخت این مجموعه مطرح کرده بود، در قسمتی از توضیحات خود درباره انگیزه های ساخت این اثر که گفته است: لاریجانی در تلویزیون تحولی اساسی به وجود آورد و بعنوان نخستین قدم موسسه ای به نام سیما فیلم تاسیس کرد که وظیفه اش جذب سینماگران باتجربه و تولد آثاری متفاوت با تولیدات معمول و متداول تلویزیون بود و محمدمهدی حیدریان که تا آن زمان ریاست اداره نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد را به عهده داشت، به مدیرعاملی این موسسه انتخاب گردید. من که روزگار بدی را برای سینما پیش بینی می کردم، به این فکر افتادم از این موقعیت بهره برده و فیلمسازی برای این جعبه جادویی را تجربه کنم. چندین طرح تلویزیونی آماده کردم و به بخش فرهنگی سیما فیلم که آن زمان مسئولیتش با رضا انصاریان بود، ارائه دادم. از بین آنها به طرح «کلاه گیس» که از قالب و ساختاری شبیه فیلم های «خواستگاری» و «همسر» برخوردار بود، تمایل بیشتری نشان دادند. آذرماه ۷۳ بود که قرارداد نگارش بسته شد و آغاز به نوشتن کردم.
وی ادامه می دهد: از چندین ماه قبل، سیما فیلم، «تنهاترین سردار» را به کارگردانی علا رحیمی و تهیه کنندگی رفیق و شفیق قدیمی و هم صنفی من یعنی غلامرضا موسوی در دست تولید داشت. من کم وبیش بوسیله موسوی در جریان چگونگی تدارکات و پیش تولید و شروع فیلمبرداری قرار داشتم و می دانستم برای این کار تاریخی و عظیم مشکلاتی به وجود آمده است. می شنیدم که کار با تعویض عوامل و وقفه های کوتاه مدت روبه رو شده. ولی شخصاً هیچ ارتباط مستقیمی با ماجرا نداشتم. قرار بود من طرحی مفصل و تقریباً با جزئیات نوشته و تحویل دهم. شورا بخواند و نتیجه را به من ابلاغ کند. نوشتم و تحویل دادم. منتظر پاسخ بودم که یک روز بعدازظهر در نیمه اول اسفند، ایل بیگی، منشی حیدریان به من تلفن کرد و اظهار داشت: «آقای مهندس فرمودن، همین الان بیایید سیما فیلم.» فکر کردم مربوط به طرح کلاه گیس است، لابد آقای حیدریان سفارش هایی در مورد چگونگی کار دارد. ظرف نیم ساعت خودم را رساندم به سیما فیلم. در راهرو انصاریان را دیدم، بلافاصله پرسیدم: حاج آقا خوندی؟ چطور بود؟ لبخندی زد و جواب نداد و من را به درون اتاق انتظار دفتر آقای حیدریان هدایت کرد و اظهار داشت: «برو تو، من بعداً میام.» وارد شدم و با ایل بیگی، رئیس دفتر حیدریان سلام و احوالپرسی کردم و نشستم. ۱۰ دقیقه ای گذشت و خبری نشد. در اتاق حیدریان باز بود، ولی ظاهراً خودش در اتاق نبود، انصاریان وارد شد و اظهار داشت: «پاشو بیا.»
فخیم زاده روایت خودرا اینگونه ادامه می دهد: بلند شدم و دنبال انصاریان راه افتادم، از راهرو عبور کردیم و وارد یکی از اتاق ها در انتهای راهرو شدیم، اظهار داشت: «بشین الان آقای حیدریان میاد.» دیدم یک میز کنفرانس وسط اتاقه و کلی میوه و شیرینی هم روی میز چیده شده، گفتم: «چرا اینجا؟». انصاریان آدم شیرین و بذله گویی است. با طنز مخصوص خودش اظهار داشت: «ما هر وقت بخوایم، سر کسی رو ببریم، اول میاوریم اینجا، یک خورده آب و دون بهش می دیم بعد سرشو می بریم!» گفتم: «مگه می خواین سر منو ببرین؟». اظهار داشت: «من نه، آقای مهندس می خواد ببره!». هفت، هشت دقیقه همین جوری بلاتکلیف نشستم، کلافه بودم. به خودم گفتم: «حتما یک اتفاقی افتاده، یعنی چی شده؟ شاید مربوط به موضوع فیلمنامه است؟ احتمالاً راجع به کلاه گیس صحبت کردن و مشکل سانسوری دارد و حیدریان می خواد به من تذکر بدهد که دنبال این جور سوژه ها نروم!» تا بالاخره در باز شد و حیدریان آمد، بلند شدم و سلام کردم، تحویلم گرفت و مثل همیشه به گرمی باهام دست داد و تعارف کرد. اشاره نمود بنشینم، نشستم و چند کلمه ای درباره وضعیت فعلی سینما صحبت کردیم، ولی بجای اینکه در مورد فیلمنامه کلاه گیس حرف بزند، رفت سراغ سریال «تنهاترین سردار» و اظهار داشت: «این پروژه نخستین تولید سیما فیلم بوده و قصد داشتن با نام مبارک امام حسن (ع) کار را آغاز کنن. ولی مجموعه با مشکلات عدیده ای روبه رو و چندین بار متوقف شده و تلاش شان برای حل معضلات بی نتیجه مانده است.»
کارگردان «تنهاترین سردار» در ادامه خاطرات خود به تشریح جزییاتی از مذاکرات چندباره میان خود و مدیران سیما برای نهایی شدن توافق بر سر این پروژه می پردازد تا روزی که بعد از حصول توافق مسئول سیمافیلم کتابی را به او معرفی می کند: رفتیم توی دفترش و از توی کشو، کتابی را درآورد و داد دستم و اظهار داشت: «این رو بخون و بگو بسم الله و شروع کن.» نگاهی به کتاب انداختم، عنوانش این بود صلح الحسن (ع) نوشته آل یاسین، مترجم سیدعلی خامنه ای. با تعجب گفتم: «رهبر انقلاب ترجمه کرده؟» اظهار داشت: بله، مبنای تاریخی ما این کتابه، این کتاب رو بخون هر جا هم سوالی داشتی به من زنگ بزن.» وقتی رسیدم خونه، با ولع یه دور از اول تا آخر خوندم، خیلی چیزها دستگیرم شد و خیلی صحنه ها و شخصیت های خوب پیدا کردم. دفعه دوم شروع کردم به یادداشت برداری و مشخص کردن سیر داستان و چگونگی حوادث و تداوم ماجراها، بار سوم فقط به قصد شخصیت پردازی کتاب را خواندم و شخصیت های کلیدی و اصلی و شخصیت های فرعی تاریخی رو مشخص کردم و به ساخت وساز شخصیت های فرضی پرداختم. شخصیت هایی که جنبه تاریخی نداشتن، ولی واقعیت نما بودن و می توانستن به وجه نمایشی و داستانی فیلمنامه کمک کنن. این کارها تا بیستم اسفند به طول انجامید.
و اینگونه مسئولیت ساخت سریال «تنهاترین سردار» به مهدی فخیم زاده واگذار شد.
موسیقی که باردیگر گوش شنیداری مردم را به سمت خود جلب کرد
سریال «تنهاترین سردار» به صورتی ادامه دهنده مجموعه تلویزیونی فوق ماندگار «امام علی (ع)» به کارگردانی داود میرباقری بود. اما نتوانست اقبال شورانگیز مخاطبان آن دوران را از آن خود کند. کما اینکه در نیمه های راه هم با افت مخاطب رو به رو شد اما بطور قطع و یقیناً همان گونه که موسیقی فرهاد فخرالدینی روی سریال «امام علی (ع)» تبدیل به نقطه عطفی در موسیقی متن آثار سینمایی و تلویزیونی کشورمان شد، موسیقی سریال «تنهاترین سردار» هم همچنان بعنوان یکی از برگ های زرین این سریال موضوعی مورد توجه قرار دارد. شمایلی از یک موسیقی تمام و کمال و در خدمت فیلم که به مدد هوشمندی های ذاتی مجید انتظامی در ساخت موسیقی این سریال ها و البته حضور محمد اصفهانی بعنوان خواننده تیتراژ پایانی «تنهاترین سردار» را بیش از پیش میان مخاطبان معرفی نمود.
جلوه عینی این ادعا را هم می توان در تیتراژ این سریال جستجو کرد، آن زمان که باخبر شعر این اثر با نوای «الله الله» محمد اصفهانی آغاز و با اجرای این بیت «نگون گردی ای آسمان – که خصمی با آزادگان» ادامه پیدا می کند و آنچنان مورد اقبال و استقبال مخاطبان قرار می گیرد که این قطعه موسیقایی تا مدت ها گل سرسبد محافل آیینی و ملودی برای نوحه های مداحان شناخته شده دوده می شود.
اما مدتی پس از تولید و پخش سریال «تنهاترین سردار» بود که آلبوم موسیقی متن این مجموعه تلویزیونی نیز که در آن روزها انتشارشان جلوه خوش رنگ تری نسبت به دوران فعلی تولید، بازاریابی و فروش محصولات موسیقایی داشت، وارد بازار موسیقی شد و اتفاقاً هم جزو آثار مخاطبی شد که شنوندگان نسبت به خرید نسخه فیزیکی آنها استقبال خوبی هم به عمل آوردند.
«تنهاترین سردار ۱ و ۲» با شعر محمود شاهرخی و «الله الله ۱ و ۲» با شعر محمود شاهرخی عنوان قطعاتی بودند که در این آلبوم برای مخاطبان ارائه شده بود.
به هر ترتیب عرصه ساخت موسیقی متن برای سریال های مناسبتی و موضوعی در دهه ۷۰ و ۸۰ یکی از باشکوه ترین دوران فعالیت آهنگسازان این عرصه را رقم زد، دورانی که فارغ از هیاهوهای رسانه ای شرایطی را فراهم نمود که به مدد توانایی هنرمندان بزرگی چون مجید انتظامی و تعدادی اندک از اهالی موسیقی ملودی ها و آثاری خلق شود که هر کدام می توانند بعنوان شناسنامه ای معتبر در حوزه موسیقی کشورمان به حساب آیند. آنچنان که همچنان این موسیقی ها که ملودی های ماندگار سریال «تنهاترین سردار» نیز شامل آن می شود، آن قدر قابل تامل و تفکر هستند که همچنان پس از گذشت ۲۲ سال از تولد آن همچنان بعنوان معتبرترین موسیقی در عرصه تولید آثار هنری در رابطه با شهادت حضرت امام حسن مجتبی محسوب می شوند.
منبع: مجله سرگرمی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب