لطفا پس از باخت فحش ندهید

تجربه ثابت كرده است در سال های اخیر گاهی راحت ترین راه برای نشان دادن عصبانیت و مخالفت، هجوم دسته جمعی به صفحه شخصی افرادی است كه حرف یا عمل آنها چندان به مذاق مان خوش نیامده است. باخت تیم ملی یا تیم های باشگاهی در رقابت های جهانی هم یكی از همین موارد است كه متاسفانه سبب شده چهره نه چندان خوبی از ما در ذهن كاربران خارجی به یادگار بماند.
متاسفانه گاهی كوچك ترین تلنگر كافی است تا روح پرهیجان و گاهی فحاش بعضی از كاربران شبكه های اجتماعی ناآرام شود و بار دیگر حضورشان را با كامنت هایشان به اثبات برسانند. اصلا مهم نیست كاربری كه این گونه مخالفتش را نشان می دهد، پیج اصلی یا تقلبی داشته باشد؛ مهم این است كه یك فرد حقیقی پشت آن صفحه حضور دارد و تنها راه و شاید تنها جایی كه برای ابراز عقایدش پیدا كرده است، همین شبكه های مجازی است.
نمونه های زیادی از این رویكرد وجود دارد كه یكی از از آنها حمله به پیج «لیونل مسی» پس از مشخص شدن قرعه رقابت های جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ و هم گروه شدن با آرژانتین در این رقابت ها بود. به دنیال این اتفاق صفحه شخصی «مسی» مورد هجوم بیش از ۳۰ هزار كامنت توهین آمیز به زبان فارسی قرار گرفت.
حمله به پیج هانیه توسلی برای تسلیت نگفتن درگذشت مرتضی پاشایی، حمله به صفحه لئوناردو دی كاپریو و كامنت های توهین آمیز در صفحه كارلوس كی روش هم همچون دیگر هنرنمایی هایی برخی كاربران اینترنتی در سال های اخیر است؛ البته تجربه ثابت كرده است كه همیشه این منافع ملی نیست كه زبان توهین آمیز كاربران شبكه های اجتماعی را تحریك می كند و گاهی رقابت های دو تیم خارجی هم می تواند با سیلی از كامنت های توهین آمیز با رسم الخط فارسی مواجه شود.
بعنوان مثال در دیدار نهایی جام ملت های اروپا، بعد از مصدومیت رونالدو توسط «دمیتری پایه»، تعداد چشمگیری از طرفداران این ستاره پرتغالی در اقدامی دسته جمعی به صفحه شخصی این بازیكن فرانسوی در اینستاگرم حمله و انواع توهین ها را به زبان فارسی و انگلیسی نثار این بازیكن فرانسوی كردند.
به هر صورت گسترش روزافزون رسانه های نوین، شبكه های اجتماعی را به یكی از مهمترین محافل اظهار نظر مردم تبدیل نموده است. اما اینكه هر كسی چطور از این رسانه ها بهره می برد موضوعی است كه باید ریشه آن را در سطح سواد رسانه ای جامعه جست وجو كرد.
در همین راستا، مهدی رحیمی ـ كارشناس رسانه ـ در گفت وگو با ایسنا با اشاره به كمپین های مردمی در شبكه های اجتماعی و فعالیت آنها در موقعیت ها و مناسبت های مختلف، اظهار نمود: چند سالی است كه این كمپین ها بخصوص در ایران با رویكردهای حمایتی و اعتراضی بسیار فعال و موثر بوده و در خیلی از زمینه ها هم كمك كرده اند. طبیعتا كمپین های ورزشی هم از این مورد مستثنی نیستند و این روزها هم با عنایت به آغاز رقابت های جام جهانی فوتبال، بطور قطع بیش از حالت عادی فعال می شوند. اما در عین حال كمپین های مردمی باید به دو نكته توجه كنند؛ اول استفاده از اطلاعات موثق و كاربردی و دوم افزایش سواد رسانه ای؛ چراكه عدم توجه به این دو نكته از مهمترین ضعف های كمپین های مردمی به حساب می آید.
این كارشناس رسانه با اشاره به پُرمخاطب بودن رقابت های جام جهانی و انعكاس اخبار این رویداد در رسانه های رسمی و اجتماعی كشورهای مختلف، تصریح كرد: به صورت كلی فضای جام جهانی تمام كشورها حتی آنهایی كه تیم ملی شان در این رقابت ها حضور ندارند را درگیر می كند. ایران هم همچون كشورهایی است كه حتی در زمانی كه نمی توانست در رقابت های جام جهانی حضور داشته باشد، این رویداد مهم ورزشی را پوشش خبری می داد. به هر حال دولت ها، سازمان ها و مردم در طول برگزاری مسابقات جام جهانی هر كدام به شكلی با این فضا درگیر می شوند. وظیفه دولت هاست كه به علت افزایش نشاط عمومی مردم به این رقابت ها بپردازند، سازمان ها هم از این فضا استفاده تبلیغاتی می كنند و مردم هم كه همیشه مشتری اصلی جام جهانی هستند.
او با اشاره به تولید محتوای فرهنگی متناسب با رویدادهای جام جهانی در رسانه های رسمی خاطرنشان كرد: هر كدام از رسانه ها تلاش می كنند تا در طول مدت برگزاری مسابقات جام جهانی تولیدات محتوایی متناسب با این رویداد داشته باشند. در این میان می توان اظهار داشت كه تلویزیون با پخش مسابقات از قدرت نفوذ بیشتری در این ایام برخوردار می باشد. نشریات مكتوب و رسانه های الكترونیكی هم هر كدام به شكلی بخشی از تولید محتوای خودشان را به جام جهانی اختصاص می دهند؛ بعنوان مثال از چند روز مانده به آغاز این رویداد مهم ورزشی، بعضی از روزنامه های ورزشی كشورمان روزشمار جام جهانی گذاشتند.
این كارشناس رسانه با اشاره به اینكه «مردم هم در رسانه های اجتماعی تولید محتوا می كنند»، به حمله بعضی از كاربران رسانه های اجتماعی به صفحات شخصی افراد مشهور اشاره و اظهار نمود: نمونه های این رویكرد در سال های اخیر بسیار زیاد است. گاهی آنقدر حجم عصبانیت كاربران رسانه های اجتماعی زیاد می گردد كه دیگر فرقی نمی كند كه به صفحه اصلی فرد مورد نظرشان فحاشی كنند یا صفحه ای كه صرفا با نام او بوجود آمده است! این مورد باید حتما از لحاظ جامعه شناسی مورد بررسی قرار بگیرد كه چرا جامعه ما تا این اندازه عصبانی است و چرا نمی تواند عصبانیت خودشان را كنترل كند؟ اینكه بعضی می گویند اغلب افرادی كه كامنت های توهین آمیز می گذارند، پیج های فیك دارند اصلا جواب قانع كننده ای نیست؛ چراكه به هر حال این افراد دارای هویت هستند و در جامعه حضور دارند.
او با تاكید بر ضرورت آموزش سواد رسانه ای به كاربران شبكه های اجتماعی اظهار نمود كه این امر سبب می گردد تا از رفتارهای ناهنجار و گروهی در شبكه های اجتماعی جلوگیری شود.
رحیمی همینطور با تاكید بر اینكه بازیكن های تیم ملی هم نیاز به آموزش سواد رسانه ای دارند، اظهار داشت: متاسفانه چند روز گذشته بعضی از مشاهیر و بازیكن های تیم ملی در ایام حساس شروع جام جهانی دچار حاشیه شدند كه نشانه ضعف آنها در شبكه های اجتماعی است. اینكه بازیكنی نتواند حواشی عادی را كنترل كند، چطور می تواند در مقابل حملات احتمالی بعضی از كابران به دنبال برگزاری مسابقات تیم ملی در جام جهانی برخورد مناسبی داشته باشد؟ بطور قطع بازیكن های فوتبال ما چه در سطح باشگاهی و چه تیم ملی نیاز به آموزش سواد رسانه ای دارند تا یاد بگیرند چطور باید با حواشی بوجود آمده در رسانه ها مقابله كنند؛ البته درست این است كه كارشناس رسانه ای تیم ملی نگذارد كه بازیكن ها از چند روز پیش از برگزاری مسابقات جام جهانی و در طول مسابقات در شبكه های اجتماعی حضور داشته باشند. این موضوعی است كه خیلی از بازیكن های تیم های خارجی در ورزش های مختلف به آن توجه می كنند.
این كارشناس رسانه خاطرنشان كرد كه «تجربه نشان داده كه در ایران خیلی از كمپین های مردمی بیش از آنكه اثرگذار باشند، مخرب هستند و شاید یكی از دلایل این مورد این باشد كه برخی چهره های ورزشی و افراد مشهور در این شبكه ها رفتار درستی ندارند و الگوی خوبی برای مخاطبان نیستند. همین مبحث سبب می گردد تا مردم هم متقابلاً برخورد نامناسبی داشته باشند».