آسیب شناسی تئاتر مقاومت در مهر-۳؛
مقایسه تئاتر با ساختمان سازی برخی برای عکس گرفتن به جشنواره ها می آیند!
به گزارش مجله سرگرمی، سعید نجفیان از فعالان عرصه تئاتر و تئاتر دفاع مقدس اعتقاد دارد حضور مسؤلان ناآگاه و تنگ نظر در نهادهای مختلف به تئاتر دفاع مقدس صدمه زده است؛ مسئولانی که فقط به دنبال تبلیغ خود هستند.
خبرگزاری مهر -گروه هنر-فریبرز دارایی؛ اینروزها جشنواره تئاتر مقاومت با اجرای عمومی آثار در شهر های مختلف درحال برگزاری است. اخیرا هم جشنواره تئاتر «سودای عشق» از جانب سازمان بسیج هنرمندان برگزار گردید. جشنواره هایی که به مبحث تئاتر مقاومت و دفاع مقدس و مبحث های در رابطه با آنها می پردازند. تئاتر دفاع مقدس اینروزها دیگر به مانند دهه ۷۰ و ۸۰ شاهد تولید و اجرای آثار باکیفیت و قابل توجهی نیست که مخاطبان تئاتری از هر قشری بدون هیچ مرزبندی به تماشای آنها بنشینند و آثار هم صرفا آثاری شعاری و مناسبتی نباشند. سال ها است که در سالن های حرفه ای تئاتر شاهد اجرای چنین آثاری نیستیم که نشأت گرفته از دورانی باشد که خیلی از مردم آنرا با پوست و خون خویش لمس و تجربه کردند. بحث بر سر چرایی نزولی شدن روند تولید آثار باکیفیت با مبحث دفاع مقدس بسیار است. سعید نجفیان همچون فعالان عرصه تئاتر و تئاتر دفاع مقدس که دبیری جشنواره تئاتر بسیج «سودای عشق» را هم بر عهده داشت، در نشستی در خبرگزاری مهر نقطه نظرات خویش را در رابطه با چرایی شکل گیری این روند نزولی عرضه داد. وی یکی از علل مهم این اتفاق را حضور مدیران ناآگاه در نهادها و سازمان های مختلفی که قصد انجام فعالیتهای فرهنگی را دارند، دانست.
در ذیل بخش اول این گفتگو آمده است: * سال ها است که در قسمت های مختلف تئاتر حضور دارید و دبیری جشنواره تئاتر «سودای عشق» سازمان بسیج را هم بر عهده داشتید. در زمینه تئاتر دفاع مقدس فعالیت کردید و شاهد فراز و فرودهای این عرصه هم بودید. روند تئاتر دفاع مقدس را چطور ارزیابی می کنید؟ چرا زمانی روند تئاتر دفاع مقدس رو به بالا بود ولی هم اکنون گرفتار افت و تولید کارهای باکیفیت و تأثیرگذاری کم شده است و شاهد کمرنگ شدن این بخش موضوعی از تئاتر هستیم؟ متأسفانه جشنواره تئاتر دفاع مقدس و همینطور جشنواره تئاتر بسیج در مقطعی گرفتار سکته و برگزار نشدند. جشنواره ای که تعطیل می شود برگزاری مجدد آن خیلی کار سختی است سعید نجفیان: من تقریبا از نخستین دوره هایی که جشنواره تئاتر دفاع مقدس و جشنواره تئاتر بسیج به راه افتاد، یا بعنوان شرکت کننده یا بعنوان یکی از افراد ستاد اجرایی همراه جشنواره ها بوده ام. طبیعتاً آن شور و شوقی که در خود نهادها، ستادها و اشخاصی که پای کار آمده بودند وجود داشت به مرور کمتر شد. حتی هم اکنون با تمام اتفاق ها و تلاش هایی که در نهادهای مختلف صورت می گیرد بودجه مان یک بیستم بودجه آن دوره از جشنواره تئاتر دفاع مقدس و بسیج نیست و هر چه تلاش نماییم تا حد محدودی می توانیم بودجه مان را افزایش دهیم. در آن دوران چون جای خالی تئاتر دفاع مقدس احساس می شد برنامه ریزی و اقدام برای برگزاری جشنواره تئاتر دفاع مقدس انجام شد. دفاع مقدس در سالهای اول انقلاب شروع شد اما جشنواره تئاتر دفاع مقدس با تأخیری بیشتر از یک دهه و در دهه ۷۰ شروع به کار کرد. بنابراین موضوعات تازه و زیاد بود، گروه ها انگیزه های زیادی داشتند و همینطور ارزش جوایزی که جشنواره تئاتر دفاع مقدس اهدا می کرد از تمام جشنواره ها حتی جشنواره تئاتر فجر هم بالاتر بود. در آن مقطع زمانیکه جشنواره تئاتر دفاع مقدس شروع به کار کرد جامعه هنوز از فضای جنگ و دفاع مقدس به لحاظ نزدیکی زمانی فاصله نگرفته و مبحث ها هم بکر و تازه بود. طبیعتاً به مرور تمام چیزهایی که نشأت گرفته از احساس و هیجان هستند تحلیل می روند. این روند نزولی فقط مختص جشنواره تئاتر دفاع مقدس نیست. شاهد می باشیم که دوره های اخیر جشنواره تئاتر رضوی هم قابل مقایسه با ۴ دوره ابتدایی برگزاری خود نیست. یا همایش آیین های عاشورایی که با حضور هنرمندان شناخته شده تئاتر و آثار باکیفیت برگزار می شد ولی دیگر خبری از آن رویداد نیست. طبیعتاً این اتفاق برای تمام جشنواره های مناسبتی رخ می دهد. خدا را شکر نهادهایی که این جشنواره ها را برگزار می کردند هنوز هم تمایل به برگزاری این رویدادها دارند. متأسفانه جشنواره تئاتر دفاع مقدس و همینطور جشنواره تئاتر بسیج در مقطعی گرفتار سکته و برگزار نشدند. جشنواره ای که تعطیل می شود برگزاری مجدد آن خیلی کار سختی است. * دقیقاً، از نقطه زیر صفر باید کار را از سر گرفت. بله، خیلی دشوار می باشد. جشنواره های مناسبتی که بعنوان وظیفه ستادی آن نهاد نیست با تغییر مدیر و فرمانده گرفتار تعطیلی و اضمحلال یا سیرهای صعودی آن چنانی شوند. * یعنی جشنواره تئاتر بسیج هم در سازمان بسیج بعنوان یک فوق برنامه است؟ فوق برنامه نیست. سازمان بسیج برنامه های تعریف شده و تعریف نشده بسیاری دارد، طبیعتاً یکی از برنامه هایش کار فرهنگی است. برای این کار فرهنگی ۱۱ قشر وجود دارد نظیر بسیج اساتید، بسیج پزشکان، بسیج عشایر، بسیج قضات، بسیج دانشجویی تا بسیج هنرمندان. در داخل خود این اقشار هم اقشار دیگری وجود دارد بعنوان مثال بسیج هنرمندان دارای اقشار نمایشی، داستان، فیلم، شعر و غیره است. طبیعتاً سازمان بسیج متولی هنر نیست اما وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بعنوان متولی هنر چه کاری برای تئاتر دفاع مقدس و مقاومت انجام داده است؟ مدت زمان جنگ جهانی دوم با آن وسعتی که داشته به اندازه دوران دفاع مقدس ما نبوده است. کویت تنها ۲ روز تحت حمله عراق قرار گرفت اما هم اکنون شاعری دارند که تندیس آنرا ساخته اند و جایزه ای به نام آن برگزار می کنند برای ۲ روزی که هیچ مقاومت و حماسه ای در آن نبوده است. ما ۸ سال اتفاق به این بزرگی داشتیم که در تمام زندگی مان تاثیر داشته است و هنوز هم که هنوز است تأثیرات آن ادامه دارد؛ به غیر از شهدای ۸ سال دفاع مقدس آدم های آن دوران که جانباز یا شیمیایی شده اند حضور دارند، بچه های صدمه دیده از آن دوران هنوز حضور دارند.
در اداره کل هنرهای نمایشی دفاتر مختلفی وجود دارد اما دفتری به نام تئاتر دفاع مقدس نداریم. در دانشگاه ها واحدهای صدمه شناسی مبحث های مختلف وجود دارد اما واحدی برای ۸ سال دفاع مقدس وجود ندارد. اصلاً برای کسی مهم است؟ برای کسی مهم می باشد که چندصدهزار شهید و جانباز داریم؟ برای کسی مهم نیست، پس چرا برای این مورد تئاتر تولید شود، تئاتری که برگشت سرمایه هم ندارد. خدا پدر نهادهای غیرفرهنگی را بیامرزد که لااقل هر چقدر هم اندک، برای فرهنگ دفاع مقدس هزینه می کنند و طبیعی است جایی که متولی و متخصص خاص آن اتفاق نیست با تغییر مدیریت گرفتار تغییرات زیادی شود. در نهادهایی هم که شکل گرفته از دل انقلاب اسلامی هستند تئاتر دارای اهمیت نیست چون بازگشت سرمایه ندارد و نمی توان از راه آن تبلیغ کرد، مانند سینما تماشاگر انبوه ندارد و نمی توان آنرا در جشنواره های خارجی عرضه و از راه آنها خودشان را تبلیغ کنند ما هم اکنون در دوره ای از سازمان بسیج هستیم که سردار سلیمانی و معاون ایشان سردار معروفی، فرهنگ دوست هستند و تئاتر را دوست دارند و بنابراین پس از ۶ سال توانستیم جشنواره تئاتر بسیج را احیا نماییم. شاید اگر مدیر دیگری بود این اتفاق نمی افتاد. بسیاری از اتفاق ها در کشور ما منحصر به مدیر و افراد هستند. احتمال دارد با یک تغییر مدیریت گفته شود که ما مأموریت های مهم تری نسب به هنر داریم. خصوصیت سازمان بسیج اینست مانند نهادها و ارگان های دیگر به دنبال تبلیغ خود نیست. برخی نهادها نگاه شان به فرهنگ مانند نگاه به پفک است. برخی نهادها اگر ریالی برای فرهنگ هزینه می کنند برای اینست که خودشان را تبلیغ کنند. سازمان بسیج به دنبال تبلیغ خود در انجام هیچکدام از امور خود نیست. حوزه هنری کارهایی را که در حوزه کتاب، در حوزه فرهنگ شفاهی و مصاحبه ها و سینما می کند آیا در قسمت تئاتر هم انجام می دهد؟ «بهمن سبز» در حوزه سینما سالن های گوناگونی دارد اما حوزه هنری در تهران چند سالن تئاتری دارد؟ ۲ سالن که ظرفیت کلی هر ۲ سالن به ۲۰۰ نفر نمی رسد. بودجه تئاتر در حوزه هنری چقدر است؟ تولیدات تئاتری در حوزه هنری چقدر است؟ تولیدات کارهای ارزشی در حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چقدر است؟ نه در مراکز علمی مقرر است در رابطه با دفاع مقدس برای بچه های امروز صحبت شود و نه مقرر است در اداره کل هنرهای نمایشی اتفاقی برای این حوزه رخ دهد. در نهادهایی هم که شکل گرفته از دل انقلاب اسلامی هستند تئاتر دارای اهمیت نیست چون بازگشت سرمایه ندارد و نمی توان از راه آن تبلیغ کرد، مانند سینما تماشاگر انبوه ندارد و نمی توان آنرا در جشنواره های خارجی عرضه و از راه آنها خودشان را تبلیغ کنند. تئاتر هنر خاص و فقیری است و اگر همین جشنواره های تئاتر بسیج و دفاع مقدس نباشند دیگر فرصتی وجود نخواهد داشت که به مبحث دفاع مقدس پرداخته و به آن فکر شود. تئاتر دفاع مقدس بازگشت سرمایه ندارد و از حقیقت های تلخ و رئالیستی صحبت می کند. اگر این گونه تئاتر توسط برخی نهادها حمایت نشود از بین می رود. * درست است که تئاتر مانند فیلم امکان تبلیغ را برای نهادها و سازمان ها فراهم نمی کند اما در دوره ای از زمان، شاهد تولید و اجرای تئاترهای با مبحث دفاع مقدس و جنگ بودیم که بسیار پرمخاطب و آثار با کیفیتی بودند. جالب است که مخاطبان آن آثار مخاطبان دعوتی نبودند. گویا از مقطعی پرداختن به مبحث دفاع مقدس در تئاتر از جانب برخی گرفتار ممیزی شد و اجازه پرداختن درست و مناسب به این مورد داده نمی شد یا اگر هم قرار بود به این مورد پرداخته شود باید به شکل شعاری و در سطح باشد. بنابراین بین مخاطب و تئاترهای با مبحث دفاع مقدس فاصله افتاد. چرا این اتفاق افتاد؟ اگر آن روند درست تا به امروز طی شده بود شاید دیگر در ذهن مخاطب هیچ مرزبندی موضوعی برای تئاتر شکل نمی گرفت و آثار با مبحث جنگ و دفاع مقدس هم اجرا و مورد استقبال مخاطبان تئاتری قرار می گرفتند. به هنرمند بعنوان صاحب فکر و سرمایه نگاه نمی شود و مسؤلان فکر می کنند اگر ریالی برای تئاتر هزینه می کنند کار بزرگی انجام داده اند. متأسفانه نخستین سؤال مسؤلان مالی از ما اینست که نتیجه تئاتر تولید کردن چیست؟ واقعاً در دوره ای کارهایی بسیار شریف تولید و اجرا شدند و مردم و مخاطبان هم از تماشای آنها بسیار لذت بردند. معتقدم چند عامل سبب شده که وضعیت تئاتر دفاع مقدس این چنین شود؛ اول متأسفانه مسؤلان ناآگاه و تنگ نظر و دوم شرایط اجتماعی و اقتصادی. تئاتر خیلی گران شده است. هر چقدر شبکه های نمایش خانگی زیاد شوند طبیعتاً برای تولیدشان نیازمند نیروی انسانی هستند و این نیروی انسانی را از تئاتر تأمین می کنند. سریال ها و پلت فرم ها بازیگران خوب تئاتری را جذب می کنند و هم اکنون بسیاری از بازیگران خوب تئاتری دیگر فرصت ندارند به سالن تئاتر بیایند. هم اکنون یک تئاتر خوب در سالن و با حضور بازیگر خوب تولید کنید سرمایه هنگفتی می طلبد. درآمد تئاتر یک پنجاهم دستمزد بازیگران در سریال های پلت فرم ها نیست. تنگ نظری مسؤلان هم ناشی از آن است که فکر می کنند تئاتر یک کالای تبلیغی است و اگر ریالی بابت آن هزینه می کنند باید شعار بدهد، حرف های مدنظر آنها را بزند نه چیزهایی که هنرمند دوست دارد. اگر تولید تئاتر دفاع مقدس کم شده به خاطر بودجه و همینطور مسؤلان ناآگاه است که فکر می کنند چون بودجه در اختیارشان است پس صاحب آن هستند و هر طور که دوست داشته باشند آنرا هزینه می کنند. به هنرمند بعنوان صاحب فکر و سرمایه نگاه نمی شود و مسؤلان فکر می کنند اگر ریالی برای تئاتر هزینه می کنند کار بزرگی انجام داده اند. متأسفانه نخستین سؤال مسؤلان مالی از ما اینست که نتیجه تئاتر تولید کردن چیست؟ وقتی به تئاتر، فرهنگ و هنر این گونه نگاه شود و آنرا به مانند میل گرد و بتن محاسبه کنند، کاری از دست شما بر نمی آید. وقتی با همان نگاه ساختمان و پل سازی به تئاتر نگاه می شود، وضعیت بهتر از این نخواهد شد. با این نگاه نه تئاتر، نه فرهنگ و نه آدم هایی که درگیر فعالیت در زمینه فرهنگ هستند، اهمیت دارند.
* نهادها و سازمان های مختلف در زمینه تئاتر جشنواره برگزار می کنند ولی هر کدام جزیره ای جدا هستند و عجیب است که به یک هم افزایی نمی رسند. هیچ وقت نهادهای مختلف سر یک میز ننشستند و با هم گفتگو نکردند تا جریانی را برگزار کنند که تأثیرگذار باشد. نبود این هم افزایی همیشه ضربه زننده بوده است. بنابراین با تغییر هر مدیر در هر کدام از نهادها برنامه ها و رفتار تغییر پیدا می کند. چرا این هم افزایی شکل نمی گیرد؟ جواب ساده است، به جهت اینکه در هیچ مقطعی از تاریخ در این نهادها به شکل همزمان اشخاصی که دارای این شعور و اندیشه باشند وجود نداشته است. یک وقتی در یکی از نهادها فردی هست که هر کجا باشد اتفاق های خوبی می افتد در نهادی دیگر چنین فردی حضور ندارد. ضمن این که میزان ارزش گذاری و نگاه افراد در نهادهای مختلف به فرهنگ یکی نیست. با حضور برخی افراد در بعضی نهادها توجه به سینما یا مقوله نشر بیشتر می شود پس سلیقه و نوع نگاه افراد بسیار تأثیرگذار است. ما با برهه های کمی مواجه می شویم که در آن افراد دغدغه مند همزمان مدیر چند نهاد مختلف باشند که اگر باشند اتفاق های خوبی می افتد. در آن دوره های کم، توافق شکل گرفته است. متأسفانه هر کسی دوست دارد خود و پرچمش دیده شود و افراد دیگر کم رنگ تر باشند. ما از وقتی کار کردیم به ما یاد دادند که مهم نیست پرچم یا لوگو مطرح شود مهم اتفاق فرهنگی است که باید رخ دهد. ما با جاهایی کار کردیم که به خاطر یک لوگو با ما بحث کردند که باید لوگوی شان بزرگ تر از لوگوی مراکز و نهادهای دیگر باشد. اصلاً به این فکر نمی کنند که کار فرهنگی مقرر است چه تأثیراتی داشته باشد. تعریف خیلی از مدیران ما از جشنواره، ۲ ساعت اختتامیه آن است. حتی نمی دانند که شکل گیری جشنواره چه روندی را طی می کند. معتقدم تعداد جشنواره ها در ایران بیش از اندازه زیاد است اما شما فقط تهران را نبینید که هر شب چندها نمایش اجرا می شود، در شهرستان ها اگر همین کمک هزینه جشنواره ها هم نباشد تئاتر کار کردن اصلاً معنا پیدا نمی نماید. در مرکز استانی کمک هزینه تئاتر ۲ میلیون تومان است. * فاجعه است. اصلاً از تئاتر حمایت درستی نمی شود. طبیعی است که کمک هزینه اندک ما برای شان مهم می باشد چون می توانند کارشان را به تولید برسانند. این نشست ادامه دارد...
منبع: newsfun.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب