بالاپوشی در معرض انقراض
مجله سرگرمی: «سُخمه» بالاپوش زنان ایلامی است که اینروزها کمتر کسی از آن استفاده می نماید، مگر زنان مسن تر، آن هم در مناطق عشایرنشین. بدین جهت این نوع پوشاک که در خطر فراموشی قرار گرفته بود، در لیست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده است تا شاید حفظ شود.
سجاد نظری ـ کارشناس ثبت آثار ناملموس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ایلام ـ در رابطه با قدمت بالاپوش سنتی این استان به ایسنا اظهار داشت: قدمت این لباس محلی کُردی به سالیان بسیار دور برمی گردد. در واقع مردمان کردستان که خود از اصیل ترین مردمان مشرق زمین و ایران هستند، در طول سالیان دراز، لباس محلی کردستان را حفظ نموده اند و تغییرات اندکی در ظاهر لباس محلی کردی، بوجود آمده است. امروزه لباس محلی کردستان بخش قابل توجهی از فرهنگ و هویت مردمان کردستان را معرفی می کند.
او اضافه کرد: اولین طراحی های موجود از لباس کردی به دوره صفویه برمی گردد. برای یافتن مستنداتی از قدیمی ترین لباس های کردی هم میتوان به حجاری های ورودی کاخ آپادانا و تصویر مردمان کُرد با لباس های محلی کُردی بر آن نگاره ها اشاره نمود. از دوره قاجار به بعد، تنوع بالای پارچه ها سبب تکامل بیشتر لباس های سنتی کُردی شد و به مرورِ زمان بر زیبایی لباس های کردی زنانه هم افزود. لباس های کردی امروزی، گرچه در شکل و ساختار تفاوت زیادی با نمونه های سنتی قدیم آن ندارند، اما در تزئینات و طرح پارچه ها بسیار متنوع تر شده اند.
همینطور زهرا آتش بار ـ پژوهشگر مد و لباس که در رابطه با این نوع پوشاک در استان ایلام پژوهش و به تهیه پرونده ثبتی آن کمک کرده است، در رابطه با این بالاپوش توضیح داد: «سُخمه» نوعی جلیقه است که زنان ایلام در گذشته برتن می کردند و لباسی است از جنس مخمل که معمولاً قسمت پشت لباس از پارچه ای نخی درست می شود. این لباس بدون آستین است و برای دوام آن و برای ایستایی بهتر این تن پوش، که هم جنبه پوشش تزیینی داشته و هم جنبه لباس گرم، از آستر استفاده می شود.
او اضافه کرد: در قدیم از سکه های نقره و طلا و مرواریدهایی که دور آنرا با نقره و آلیاژهایی دیگر درست می کردند، برای تزئین سخمه استفاده می شد. همینطور از یراق های زری و نوارهای طرح دار برای تزئین آن استفاده می کردند. آویزهایی به شکل صدف که معمولاً نقره بود در اطراف «سُخمه» دوخته می شد. رنگ مخمل این لباس معمولاً قرمز و سبز بود و هر چه سن زنان بیشتر می شد رنگ تیره تر، مثلاً مشکی، استفاده می کردند و دختران بیشتر سخمه هایی به رنگ قرمز بر تن می کردند.
آتش بار همینطور اظهار داشت: روی سُخمه دو جیب نسبتا بزرگ و مربعی شکل می دوزند که روی جیب هم از آویزها و سکه ها، که پول های قدیمی (قروش) و شاهی و یا ریال است، استفاده می کردند. نظم خاصی که در دوخت این سکه ها به کار رفته، زیبایی این لباس را بیشتر کرده است. هر چه پولدارتر و متمول تر و یا به قول معروف دولتمندتر بوده اند، سکه های بیشتری را روی آن می دوختند. در داخل سخمه و روی سینه و قسمت پایین هم دو جیب دیگر دوخته می شد. در گذشته تازه عروس ها سکه های کادویی را به روی سخمه خود آویزان می کردند.
این پژوهشگر اظهار داشت: امروز کمتر از این پوشش استفاده می شود، مگر در مناطق عشایرنشین و یا در مراسم ها، بنابراین این تن پوش در خطر فراموشی قرار گرفته است. با این حال، مهارت دوخت آن در آبان ماه ۱۴۰۱ و به شماره ۲۷۰۳ در لیست آثار ناملموس کشور به ثبت رسید تا برای حفظ آن تلاش شود.
منبع: مجله سرگرمی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب